Klasik Türk Edebiyatı Nedir
Türk edebiyatında klasik bir dönem var mı? Varsa bu dönem nereden başlıyor? Klasik kavramının tam karşılığını verebiliyor muyuz? İşte bu soruların cevabı muallâkta kalmakla birlikte, Türk Dili ve Edebiyatı camiasında büyük çoğunluk klasik edebiyat dönemini Osmanlı edebiyat dönemi ile birlikte alıyor.
Nedir Osmanlı Edebiyatı?
Osmanlı Devletinden önce var olan Anadolu Selçuklu Devleti, Moğollar tarafından yıkılınca Anadolu’da bir otorite boşluğu oluştu. Bu boşlukta ise beylikler kurulmaya başlandı. Bu beylikler, Türkçeden başka dil bilmedikleri için edebiyat ve bilim dilini Türkçe olarak belirlemişlerdir. Hatta Karamanoğlu Mehmet Bey’in 3 Mayıs 1277’de meşhur fermanı ilan edilmiştir: "Şimden gerü hiç kimesne divanda, dergâhda, bergâhda ve takı her yerde Türk dilinden özge söz söylemeye." (Şuandan itibaren hiç kimse divanda, dergahta, pazarda ve dahi her yerde Türkçeden başka dil konuşmayacak.)
ادامه مطلب...
دوشونجه یوخسوللوغوموزون یانیلغی‌لار گراماتیکاسی
(ایچلیک) | ایواز طاها
بیز دیل و دوشونجه‌میزی عینی زاماندا گلیشدیرمه‌لی، تنقید سوزگجیندن کئچیرمه‌لیییک. آنالیتیک فلسفه‌دن باشلایاراق دیلین اؤنمی قاباردیلدی. حتتا فلسفه‌نین دیلین چات‌لاریندا یارانماسی باره‌ده فیکیرلر سسلندی. بونون اوچون، من اؤنم باخیمیندان دیل‌له دوشونجه‌‌یه بیر گؤزله باخیرام.
سؤزسوز، باشقا اولوس‌لار کیمی بیزیم ده دوشونجه طرزیمیزده یانلیشلیق‌لار وار. بو سهولری یالنیز منطیق‌ده‌کی یانیلغی [مغالطه، پارالوژیزم] قورال‌لارینا سؤیکه‌نه‌رک اوزه چیخارماق اولاسی دئییل. اونلاری داها گئنیش اؤلچوده آراشدیرماق گره‌کیر. چونکو تاریخی دوروموموزدان آسیلی اولاراق سؤیله‌نیلن چاتیشمازلیق‌لار، یانیلغی‌لار و یوخسوللوق‌لار داها گولونج، داها ایلکل‌دیر. بوتون بونلاری گؤز اؤنونه آلاراق، تفککورون بیچیمی ایله ایلگیلی اولان منطیقی یانیلغی‌لارلا [مغالطه‌لرله] یاناشی، دوشونوشوموزده‌کی چاتیشمازلیق‌لار، یانلیشق‌لار و یانیلسامالاری باجاردیقجا آراشدیریب آنالیز ائده‌جه‌یم.
ادامه مطلب...
فكرتین اینجه خیال اولكه سینه
آكفین مارشی یاشاردیپ گوزومو
باخیرام "یحیی كمال " اولكه سینه
اوت ایسلام اوجاغی توركیادیر
بیر موسللاسی ایا صوفیادیر
بوردا رومی گیبی عاریفلر وار
صوفی لر عابیده سی قونیادیر
گورونور پرده سین آچدیقجا خیال
باشدا فیكرت له دوروپ یحیی كمال
سون ادیب لر صفیدیر ،باخ نه جمال
شهریار دان نه آغیــر ایستیقبال
بیر هیلال پارلیاراق اولدو گونش
بیر ساچاقلی گونش ، ایحلام آدلی
قول قانات آچری گئنیش بیر مولكه
امپراتوری توركان آدلی
دنیزی قالدیریپ آلمیش بئلینه
سانكی سیمرغ خیالیم اوجالیر
لاكن اولدوق دا داها مست جمال
تییره ییر حملینی ایدیكده جالیر
باخیشیم قول قانات آچدیقجا اوچور
گوز دییر قوی هله باخدیقجا باخیم
بو افقلرده سئوینجك قاریشیپ
شفقین آرخینا آخدیقجا آخیم
دیــیـــرم آكفیله گاه جوماییم
افقون جیلویه ماوی یه تینه
گاه آتام دان قول آلیپ یوكسه له لیم
باخاییم فكرتین هوریـیـتـیـنـه
طومار آچتیقجا خیال فیلم لری
جالانیر بوردا آغیر بیر تاریخ
توزلی ،قانلی ، بوغوق توفانلار
سانكی گوزلر دومان ایچره مرریخ
هر یئرین توپراغی بیر شئی به سلر
بورا دا دوغروسو قیرت كانی دیر
بورداداشدان چوق ایگیت لرسوموگو
چشمه دن بوللو شهیت لر قانی دیر
گورورم فاتحی ائتمكده هوجوم
اوخونوپ فاتحه ی دولت روم
شانلی داغلار اوجالیقلار گورورم
یینه بیر چوق دره لر ، چوق اوچوروم
گورورم بیر ابدی عزت وشان
گله جك فخری اولان بیر گئچه جك
یوق بو میللت ، بو ححقیقت اولمز
چاتاجاق خضرینه ، جالمین ایچه جك
دوزولوپ سانكی بو بالكنلار دا
گینه شاهلار تاجی ، بیگر فسیی دیر
قولاق آسسان بو افقلر ده هنوز
پاشالار نعره سی عسكر سی دیر
او گوزللر گوزلی ایستانبول
او دنیز لر قیزی ، دریا گلینی
سانكی دریا چیچگی ، نیلوفر
قول آچیپ ، ساحیله آتمیش الینی
بوردا سون بیر مدنیت یارانیپ
نه بنالر یاپیلیپ ، ال لر وار
نه جلالت ، نه صلابت علمی
آتا تورك لر گیبی هیكللر وار
شرق و قربی مدنیت قاووشوپ
بیر اصیل نسلی بو توپراقدا دوغور
معرفتدن قول آلیپ عزت نفس
جهلی ، فقری دوغولان یئرده بوغور
قوربت احساس ائیله مم من بوردا
سانكی اوز دوغما دیاریم دی منیم
نرده واردی قارینداشلاریمیز
آنا یوردومدی ، حصاریمدی منیم
من ده آذر بالاسی تورك اوغلو
قوناقام دوغما قارینداشلاریما
دئمیشم آیری دوشن لشكریمی
گئدییم وصل ائدییم باشلاریما
دیلی دینی ، قانی بیر قارداشیدیق
سوزو بیر دینله سه آغلار تاریخ
ایشده محكوم ائده رك باشچیلاری
قارا میللت لری داغلار تاریخ
بیز ده سیز تك دینه لاقید اولالی
گیتدی یئر لر بیزه گوك لر قالدی
شققه لندیك هره بیر تایدا دوشوپ
بیر كسیك باش گیبی سویلر قالدی
گل سیقاق بیر كره قارداشلیك الین
لئن ائدك نا خلف ایسلافیمیزه
بونو نادیر، او واقیت دویموشدی
قوی محبت قالا ایخلافیمیزه
اوبا لار شاعیری یم دردیمیزی
دویورام ، چوق دا درین دویقودو بو
باش توتا ، توتمایا ، اوز دویغوملا
اویورام چوق دا شیرین اویقودو بو
گوروروم آی نازلی هیلالیم سانجاق
پارلاسین گئت گئده بو سونمز اوجاق
دئمیرم قول ائدك دونیانی بیز
دونیا آرتیق بیزی اینسان ساناجاق
ادامه مطلب...
7-جی عصرده آذربایجان ادبیاتی | محمدرضا كریمی
آذربایجان تورك ادبیاتی نین یازیلی دؤنه مینی هجرتین دؤرد و بئشینجی یوزایلینه عاید ائتمك دوغرو بیر ایش دیر. شوبهه یوخدوركی شفاهی ادبیاتیمیزین تاریخی بوندان چوخ اؤنجه یه گئدیب چاتیر. بیلدیگیمیز كیمی دده قورقود اثری نین ایلك یازیلاری – الیمیزه چاتان الیازما نسخه لریندن نئچه یوزایللر بویو اؤنجه یه عاید اولور. دده قورقود موضوعلاری نین یارانماسی، حتا دیل اؤزه للیك لری گنجه لی نظامی نین یارادیجلیغیندان ایره لی لره گئدیب چاتیر. نظامی نین یارادیجیلیغیندا – تورك عنصرلری بیرینجی پلاندا دایانیر. نظامی خالقی نین دیلیندن آلیب یوزلرجه كیچیك حیكایه لری اؤز اثرلرینه قاتیبدیر. دده قور قود سیمالارینی اوزون منظومه لرینده جانلاندیریب، یوزلرجه خالق سؤزلرینی، مثل لرینی، دئییم لرینی فارس ادبیاتینا هدیه وئریب و نهایت توركجه غزللر، مثنوی لر و قطعه لر یازیب – یاردایبدیر.
نظامی آلتیجی یوز ایلده آذربایجان دیلی و ادبیاتی نین تمثیلچی سی اولورسادا، 7 جی عصرده بئله شاعیرلریمیزین ساییسی داها آرتیق دیر. مولانا جلال الدین محمد بلخی- مولوی، سلطان ولد، یونس امره، شیخ صفی الدین الدین، مولانا عتیقی زنجانی و اونلارجا باشقا شاعیرلریمیز دیلیمیزی و ادبیاتمیزی گلیشمه ده و زنگینلشدیرمه ده یاردیمچی اولموشلار.
هله بو یوزایلده، اسفراینلی حسن اوغلو، خواجه احمد فقیه، یوسف مداح، مصطفی ضریر و یوزلرجه باشقا شاعیرلریمیز واردیر. بونلارین شعر اؤزه للیك لری و دیل گؤزه للیك لری، ادبیاتیمیزین زنگین اولدوغونو گؤسته ریر. حسن اوغلونون غزللری، یوز ایللر بویو بوتون شاعیر لریمیزی حیران قویاراق، اونا بنزتمه لر یازماغا جلب ائتمیشدیر. حسن اوغلونون بوگونه قدر بارماق ساییلاری قدر تورك شعرلری تاپیلیبسادا، اونون ائتكیسی آلتیندا یازیلان غزللر نئچه كتابدان آرتیق دیر.
ادامه مطلب...
توركییه ادبیاتی نین تكمیللشمه آخیمی كلاسیك دن بو گونه كیمی
ایران ادبیات مركزی نین ایكی یوز یئددینجی قورولتایی ، توركیه ادبیاتی نین كلاسیك دن بو گونه كیمی بوتؤولشمه آخیمی نین آراشدیرماسینا آیریلمیش دیر . بو قورولتای دا خانیم دوكتور فرزانه دولت آبادی دانیشمیشلار .[ بو دانیشیق اولدوغو كیمی چئوریلیب عزیز اوخوجولارا تقدیم اولونور ]
دیل بشریت آراسیندا سس لر و سؤزجوكلر توپلوسوندان یارانان آنلام آراجی دیر و تاریخ بویو بوتون طبیعی عامیل لر كیمی اؤز بوتؤولشمه آخیمینا داوام ائله ییر . اینسان لار دیل آراجی ایله اؤز دویغولارین ، دوشونجه لرین گؤستریر ، گره كلرین یئرینه یئتیریرلر و باشقا هر بیر میراث كیمی اونو اوشاقلارینا و گله جه یه داشیندیریرلار . دیل بو اؤز آخیمیندا و داشینمالاریندا بوتؤولشیر و داهادا بوتؤولشیر . اسكی قابلارینی بوراخیر ، یئنی قابلار توتور . اورال – آلتایی دیل لریندن اولان تورك دیلی دونیانین ان تانینمیش قدیم و یاسالی دیل لریندن بیری دیر.تورك دیلی موتخصصیص لری، تورك دیل لی میللت لری اوچ بؤیوك دسته یه آییریرلار :
1 – شرق (گون چیخار) تورك لری
2 – قوزئی تورك لری
3- اوغوزلار یا باتی تورك لری
باتی تورك لری ده اوچ یئره آیریلیرلار
1 - آنادولو تورك لری (توركییه)
2- آذربایجان تورك لری
3- توركمن تورك لری
تورك ادبیاتی تاریخ بویو كولتورل و توپلومسال چئوره دن آسیلی اولاراق اوچ بؤیوك دؤوره یه بؤلونموشدور :
1 - ایسلام دان اؤنجه كی تورك ادبیاتی
2 - ایسلام كولتورونون ائتكی سی آلتیندا اولان تورك ادبیاتی
3 – باتی كولتورونون ائتكی سی آلتیندا اولان تورك ادبیاتی
ادامه مطلب...
Azerbaycan Türkleri’nin Edebiyatı
(Genel Özellikleri)
(1. Bölüm)
Türk edebiyatlarının zengin bir kolunu oluşturan Azerbaycan Edebiyatı, genel Türk edebi özelliklerinin yanı sıra kendine özgü hususiyetler kazanmış, bütün Doğu edebiyatlarını etkileyen sanatçılar yetiştirmiş, çok eski bir tarihe sahip bir edebiyat olarak karşımıza çıkmaktadır.
ادامه مطلب...
تورك ادبیاتیندان بیر یاپراق داها.....
Nihat |
Kıs[s]aca
"Benim için en yüce hedef, varmak istediğim en yüce nokta, kendi coğrafyamda doğanın doğal bir parçası olabilmek. Bir çiçek, bir kuş, bir ırmak ya da böyle bir şey... Bu noktaya, bu mertebeye ulaşmak için çabalıyorum. Şiir yazmak bu çabanın bir biçimi."
18 Kasım 1946'da Kars'ta doğdu.
İlkokulu Çankırı'da, liseyi Bursa ve İstanbul'da okudu. Gazetecilik Yüksekokulu'nda öğrenciyken siyasi gerekçelerle tutuklandı (1972). Bir buçuk yıl tutukluluk süresinden sonra yükseköğrenimini tamamladı. Vatangazetesinde işe başladı (1975). Bu sırada Vatan'da yayımlanan "Daragacında Üç Fidan" yazı dizisi geniş yankı uyandırdı. Halkın Dostları dergisinin yönetimine katıldı. Ağabeyi A. Behramoğlu ile Militan dergisini kurdu ve yönetti. Ayrıca Güney dergisini çıkaranlar arasında yer aldı. 12 Eylül döneminde Bakanlar Kurulu kararıyla T.C. vatandaşlığından çıkarıldı. Uzun yıllar yurdundan uzakta yaşamak zorunda kalan Behram, 17 yıllık politik sürgünden sonra 1996'da yurduna dönebildi. N. Behram'ın şiir dışında da pek çok kitabı var:Daragacında Üç Fidan (1967, belgesel), Göğsü Kınalı Serçe (1976, çocuk kitabı), Kuyruğu Zilli Tilki (1976, çocuk kitabı), Gurbet (1988, roman), Kız Ali(1991, roman), Özlemin Dili Olsa (1999, yazılar-söyleşiler), Yılmaz Güney'leYasaklı Yıllarımız (roman).
Şiir kitapları
Hayatımız Üstüne Şiirler (1972); Fırtınayla Borayla Denenmiş Arkadaşlıklar(1974); Dövüşe Dövüşe Yürünecek (1976); Hayatı Tutuşturan Acılar (1978);Irmak Boylarıda Turaç Seslerinde (1980); Savrulmuş Bir Ömrün Günlerinden (1982); Militan Şiirler (Seçmeler, Almanya'da 1984); Ay Işığı Yana Yana (Seçmeler, Almanya'da 1986); Yine de Gülümseyerek (Seçmeler, 1987); Cenk Çeşitlemesi (1988); Kundak (2000); Yalın Yürek I/Haytımız Üstüne Şiirler (Toplu Şiirler 1, 2001); Yalın Yürek II/Ayrılık da Yakışıklıdır (Toplu Şiirler 2, 2001); Sürgün Yılları; İntikam Alır Gibi (Toplu Şiirler 3, 2001); Hayatın Şarkısı (Yoplu Şiirler, 2004); Şiir Bahçesi (2004)
Siir_baslik">Yine De Gülümseyerek
Ne sağnaklar görmüşüz, yarılan gökyüzünden alnımız yıldırımlarla ağmış,ne rüzgarlar çınlamış bağrımızda, coşkusundan kırılmış kaburgamız,dişlenip kayaları ne ateşler yakmışız, aşmışız ne zifiri uçurumlar,yine de ürkütmeden öpmüşüz bir ceylanı gözlerinin yaşındanincitmeden tutmuşuz ağzımızda yorulan kelebeği;şimdi asmalardan korukların tadı silinmiş,sesimizde sendeleyen bir keder,uykusuzluk serin serin sızıyor acıyan tenimizden;ziyanı yok, nasıl olsa gönlümüzde aşkın yeri çok derin.Ne azgın canavarlar üstüne yürümüşüz bir demet çiçek için,neyimiz var neyimiz yok vermişiz bir narin dilek için,yıllarını taş duvara örmüşüz ömrümüzün bir hırçın yürek için;şimdi çevremizde yosunlaşmış sessizlik,yabanıyız gittiğimiz her şehrin, çiğdemsiz, kükremesiz,kimsecikler sezmiyor boynumuzdan didişen örümceğin zehrini;ziyanı yok, nasıl olsa nabzımızda durulanır iksiri.Ne güzel sevmişiz, ağzımızda mavi bir tat kekremiş,ne sızılar sarmışız yumuşacık öpüşlerin çığlığını kuşanıp,şafaklar tutuşkunu şarkılar yuvalanıp ne mintanlar yırtmışız,şimdi usulcacık ürpersek kara gece uykumuz kaçacak kadar deliküstümüz çimensiz tepeler gibi bereketsiz, örtüsüz, serin;ziyanı yok, nasıl olsa gönlümüzün çayırları ipekten, bakışımız lekesiz.Ne masalar düzmüşüz kıvrımları gümüş, kakmaları sedeften,ne milyonlar yanından başeğmeden geçmişiz, huyumuz değişmemiş,hayatımız günbegün çarpışarak yaşanılan sırların ürünüdür;şimdi kar altında avcumuz, avurdumuz ilaçsız,ıssızlaşmış sabahlar, yoksunluk arsızlaşmış,kaçışır yolumuzdan gölgesini de alıp o şaklabanlar inildesek açlıktan;ziyanı yok, nasıl olsa gönlümüzün dağı taşı altından.Ne devlerle dalaşmış kanımızı göstermeden silmişiz.ne kudurgan günlerde elimizi dost eline titremeden vermişiz,bir ömür seğirtmişiz bir nefes beklemeden;şimdi nice anışların dudağı üşüyen bir çocuk kadar uçuk,nicesi elsıkışların sahtekar çıkmış.- Bizi eşkiyalar soymamış abimuhabbet yıkmış!Nihat Behram
ادامه مطلب...
yusuf hayaloglundan bir gozel şiir..... بو شعری یوسوف حایال اوغلونون اوز سسیله دینله مك اوچون آشاغاداكی لینك دن دانلود ائده بیلرسینیز MP3 دانلود.... (Hangi Ayrılık? )هانكی آیریلیق؟ Hangi Ayrılık? Hangi sevgili var ki, senin kadar duyarsız ve kalpsiz? Ve hangi sevgili var ki, benim kadar çaresiz? Hangi ayrılık var ki, böyle kanasın ve böyle acısın? Ve hangi taş yürek var ki, benim kadar ağlasın? Hangi gün karar verdin, küt diye çekip gitmeye? Hangi lafım dokundu sana, böyle inceden inceye? Hangi otobüs söyle, hangi uçak, hangi tren? Seni benden götüren, beni bir kuş gibi öttüren. Hangi kırılası eller dolanır, kırılası beline? Hangi rüzgar şarkı söyler, o ay tanrıçası teninde? Hangi çirkin gerçek uğruna, tükettin güzel ütopyamızı? Hangi boşboğazlara deşifre ettin, en mahrem sırlarımızı? Hangi cama kafa atsam? Hangi kapıyı omuzlayıp kırsam? Hangi meyhanede dellenip, hangi masaları dağıtsam? Bende bu sersem başımı, karakolun duvarına vursam. Kendimi caddeye atıp, arabaların altına savursam. Hangi tercih beni en hızlı şekilde öldürür? Hangi şekil öldürmez de, ömür boyu süründürür? Kayıp ilanı mı versem, şehir şehir dolanmak yerine? Ödül mü koysam, ölü veya diri seni bulup getirene? Hangi ayrılık var ki, böyle diş ağrısı gibi durmadan zonklasın? Hangi cam kesiği var ki, böyle musluk gibi içime damlasın? Hiç sanmam! ... Hasta kalbim bunu bir süre daha kaldıramaz! . Feriştah olsa, böyle eli kolu bağlı bekleyip duramaz. Hangi mübarek dua, Hangi evliya tesir eder, seni döndürmeye? Hangi aptal mazeret ikna eder, ateşimi söndürmeye? Olur mu be! . olur mu? Bu da benim gibi adama yapılır mı? Aşk dediğin mendil mi? Buruşturup bir kenara atılır mı? VEFA bu kadar basit mi? Alınır mı? Satılır mı? Hangi hırsız çaldı, seni yırtık cebimden? Hangi pense kopardı bizi birbirimizden? Hangi uğursuz hamal taşıdı valizini? Hangi çöpçü süpürdü yerden bütün izini? Hangi yaldızlı otel çarşaf serip barındırdı? Hangi süslü manzara seni kolayca kandırdı? Hangi şarlatan imaj böyle çabuk ilgini çekti? Hangi pembe vaadler o saf kalbini cezbetti? Dağ gibi adamı eze eze! ..... Hangi anası tipli parlak çömeze, Hangi alemlerde kahkahanı ettin meze? Hangi yamyamlara yedirdin o masum rüyamızı? Hangi mahluklar çiğnedi el değmemiş sevdamızı? Hangi bıçak keser şimdi benim biriken hıncımı? Hangi mermi dağıtır insanlara olan inancımı? Hangi bekçi, hangi polis artık zapteder beni? Ve! .. Hangi su bağışlatır? Hangi musalla temizler seni? Bu Nasıl Ayrılık? ... |
Yusuf Hayaloğlu |
ادامه مطلب...
SUSKUN 
Ahmed ARİF
ادامه مطلب...
ادبیات تركی
ادبیات تركی به مجموع موضوعات و متون ادبی اطلاق می‌شود كه به یكی از زبان‌های تركی مانند ازبكی، قیرقیزی، قزاقی، تركی استانبولی،تركی آذربایجانی و تركمنی نوشته شود. تركی استانبولی، تركی آذربایجانی و تركمنی را تركی اوغوزی، تركی غزی یا تركی غربی نیز می‌گویند.
ادبیات تركی در دوره تیموریان با روی كار آمدن الغ‌بیگ سیر صعودی خود را آغاز كرد. نخستین كتاب به‌دست آمده از ادبیات اسلامی تركی، كتابقوتادقو بیلیگ (دانش مقدس) است كه در سال ۴۴۸ هجری قمری (۱۰۶۹ میلادی) توسط یوسف حاجب خاص به رشتهٔ نظم در آمده‌است. اثر دیگردیوان لغات ترك اثر محمود كاشغری كه در سال۴۵۱ هجری قمری (۱۰۷۲میلادی) تالیف شده‌است. در این اثر اطلاعات و معلومات مبسوطی از زبان و لهجه‌های تركی، لغات، دستورزبان، عادات و رسوم تركان، ضربالمثلها، داستان، مرثیه، كلمات قصار و در حدود ۳۰۰ قطعه دوبیتی و پندنامه و غیره به همراه نقشه رنگی مناطق زندگی ترك زبانان جهان آن زمان ارائه شده‌است.[۱].
در دوره حكومت قراخانیان كه اولین حكومت اسلامی ترك است به دلیل رسمی بودن زبان تركی آثاری به این زبان نوشته شده‌است كه سر آمد آنها همان طور كه ذكر شد كتاب قوتادقو بیلیگ است.
ادامه مطلب...