فالوس / فالوس خیالی / فالوس نمادین

فروید در بررسی های خود دریافته بود كه در ابتدا نقاط تحریك پذیر بدن كودك در بسیاری از اعضای جسم كودك مثل دهان ، مقعد و ... پراكنده شده است. به عنوان مثال مكیدن شست توسط كودك نیز پایه ای جنسیتی دارد. مرحله فالوسی مرحله ای است كه در آن تحریك پذیری جنسی در اندام تناسلی خلاصه می شود. كودك به مرور در می یابد كه او تنها ابژه میل مادر نیست و میل مادر به جای دیگری معطوف است. فالوس خیالی آن چیزی است كه كودك فكر می كند باید داشته باشد تا بتواند موضوع میل مادر شود و از آن جا كه میل مادر متوجه پدر است كودك فكر می كند كه پدر دارنده حقیقی فالوس است. ابژه ای از دست رفته كه كودك خیال می كند می تواند آن را دوباره به دست آورد تا محبوب میل مادر شود. بنابر این آنچه فروید " اختگی نمادین " - Symbolized Casteration" می نامد در واقع فرایند نمادینی است كه در آن كودك در می یابد كه فاقد چیزی به نام " فالوس " است. در مورد كودك پسر پذیرش این اختگی نمادین همراه با یكی كردن خود با نام پدر و این كه او روزی می تواند در مقام پدر دارنده فالوس باشد رخ می دهد و در مورد كودك دختر كل این فرایند به عنوان پذیرش فقدان فالوس تجربه می شود.

در فرایند عقده ادیپ لاكان استدلال می كند كه این فرایند واجد عنصر " جانشینی " است كه در آن یك دال یعنی " نام پدر " جانشین دالی دیگر " میل مادر " می شود و از اینجاست كه كودك به عنوان سوژه فقدان ($) - سوژه خط خورده - وارد نظام نمادین می شود. فالوس به عنوان ابژه گمشده اصلی و دال سازمان دهنده ناخودآگاه شكل می گیرد و یا به عبارت دیگر چون دالی غایب كه هویتش مبتنی بر فقدانش است. فالوس در واقع قضیب به علاوه تشخیص غیاب یا فقدان است و اختگی یا كاستراسیون فرایند نمادین دست كشیدن از این ایده كه فرد می تواند برای مادر فالوس باشد.

قانون پدر و سوپر اگو

كودك با مداخله پدر از دنیای خیالی به جهان نمادین فقدان پرتاب می شود. فروید این گذار از امر خیالی به امر نمادین را عنصر برسازنده تمدن ، مذهب ، اخلاق و هنر می داند. لاكان علاوه بر اهمیت ذكر شده ، این لحظه گذار را لحظه پایه گذاری ناخودآگاه نیز می داند. علاوه بر این درونی سازی استعاره پدر نمادین مولد مساله ای دیگر نیز هست : سوپر اگو .

سوپر اگو كه عامل گذر از طبیعت به فرهنگ به شمار می آید سازنده وجدان اخلاقی است. به عبارت عامیانه تر بنیادی ترین میل ، میل زنا با محارم است كه منع و سركوب آن سازنده تمامی قوانین اجتماعی متعاقب می باشد. در واقع قانون بر اساس چیزی بنا شده كه می كوشد طردش كند پس : میل به شكستن قانون و سرپیچی از آن پیش شرط وجود قانون است. لاكان سوپر اگو را توامان حامل قانون و میل شكستن قانون می داند. بنابر روانكاوی ، سوژه راهی برای اجتناب از این تنش میان قانون و میل به تخطی كردن از آن ندارد كه این خود به صورت احساس " گناه " ظاهر می شود.