بئلهلیكله، عرب دیلینین گلهجیی بۇ دیلده دانیشان خالقلارین یارادیجی گۆجوندن آسیلیدیر. اگر اوْنلار خۆصوصی ماهیته و معنوی بیرلییه مالیك اوْلسالار و اۇزون سۆرن یۇخودان سوْنرا بۇ ماهیتده یارادیجی گۆج اوْیانسا، دئمهلی عرب دیلینین گلهجیی ده كئچمیشی كیمی مؤهتشمدیر. عكس حالدا اوْنون گلهجیی یوْخدور.
ایكینجیسی. آوروْپا سیویلیزاسییاسینین و قرب رۇحونون عرب دیلینه تأثیری نئجه اوْلا بیلر؟
تأثیر ایسه مۆعیین بیر قیدادیر كی، اوْنو دیل كناردان قبول ائدیر و سوْنرا چئینهیهرك اۇدور، اؤز مؤوجودلوغو اۆچون خئییرلی اوْلان هر شئیی منیمسهییر. نئجه كی، آغاج دا ایشیق، هاوا و توْرپاغین اِلِمِنتلرینی بۇداقلارا، یارپاقلارا، چیچك و مئیوهلره چئویریر. اما اگر آنجاق دیل وارسا، دیش و مده یوْخدورسا، اوْندا یئمكدن بیر فایدا اوْلماز، اۆستهلیك اوْ، اؤلدوروجو زهره چئوریلر. نه قدر آغاجلار حیاتی آلداتماغا جهد ائدهرك كؤلگهده گیزلنمهیه چالیشیرلار، اما گۆنشه چێخان كیمی سوْلور و مهو اوْلورلار. آتالار دئمیشكن، "تامارزیدان آل، دادانمیشا وئر".
قرب رۇحو بشر حیاتینین مرحلهلریندن، دؤورلریندن بیریدیر. بشر حیاتی دایم ایرهلی گئدن نهنگ بیر یۆروشدور. یوْلدا قالخان قێزیلی توْزدان دیللر، تعلیملر، دؤولت اینستیتوتلاری یارانیر. یارادیجی میللتلر بۇ یۆروشه باشچیلیق ائدیرلر. "یارادیجی" ایسه "نۆفوذلو" دئمكدیر. سوْندا تقلید ائدن میللتلر گئدیر، تقلید ائتمك تأثیره مروز قالماق دئمكدیر. شرق اؤنده گئدنده، قرب ایسه گئری قالاندا بیزیم سیویلیزاسییامیزین اوْنون دیللرینه گۆجلو تأثیری وار ایدی.
آنجاق قرب ایرهلی چێخدی و بیز آرخادان گلنلر اوْلدوق. طبیعی كی، قرب سیویلیزاسییاسی هم بیزیم دیلیمیزه، هم دۆشونجمیزه، هم ده اخلاقیمیزا.
قرب خالقلاری كئچمیشده بیزیم حاضیرلادیقلاریمیزلا قیدالانیر، چئینهییر، اۇدور و اؤز مؤوجودلوقلاری اۆچون بۆتون خئییرلی شئیلری منیمسهییردیلر. ایندی ده شرقین خالقلاری قربین حاضیرلادیغینی یئییر، آنجاق خئیرینی منیمسمیرلر، یالنیز قربلیلری تقلید ائدیرلر. باخ، منی قوْرخودان و ناراحات ائدن ده بۇدور! شرق گاه دیشلری تؤكولموش قوْجا، گاه دا دیشلری هله چێخمامیش كؤرپه تأثیری باغیشلاییر.
قرب رۇحو بیزه هم دوْستدور، هم دۆشمن. اوْنا گۆج گلیریكسه، دوْست، اوْ بیزه قالیب گلیرسه، دۆشمندیر. اوْنا اۆرگیمیزی آچیریقسا دوْست، اۆرگیمیزی اوْنا وئریریكسه دۆشمندیر. اوْندان بیزیم اۆچون بۆتون خئییرلی شئیلری گؤتوروروكسه دوْست، رۇحوموزو اوْنا خوْش اوْلان حالا سالیریقسا دۆشمندیر.
اۆچونجو. مۆعاصیر سییاسی اینكیشافین عرب اؤلكلرینه تأثیری نئجهدیر؟
قربده و شرقده بۆتون یازیچی و مۆتفككیرلر بیر فیكیرده همریدیرلر كی، عرب اؤلكلری سییاسی، اینزیباتی و رۇحی خاوْس وضعیتیندهدیرلر. اوْنلاردان چوْخو اساساً بۇ فیكیردهدیرلر كی، خاوْس داغیلمانین و تنززولون سببیدیر.
من ایسه سوْروشورام: بۇ خاوْسدور، یوْخسا یوْرغونلوق؟ اگر یوْرغونلوقدورسا، اوْندا بۇ، میللتین سوْنو و خالقین مهوی دئمكدیر. یوْرغونلوق آلاتوْرانلیقدا جانوئرمهدیر، یۇخودا اؤلومدور.
اگر بۇ، حقیقتن ده خاوْسدورسا، منیم عقیدهمه گؤره، خاوْس همیشه خئییر گتیریر، چۆنكی اوْ، سرخوْش یۇخو آییلما ایله حیسسیاتسیزلیق فعالیتله عوض اوْلوناندا میللتین گیزلی ایمكانلارینی آشكارلاییر. آغاجلاری شدّتله سیلكلهین طۇفان كیمی اوْنلاری كؤكوندن چێخارتمیر، یالنیز قۇروموش بۇداقلاری سێندیریر و ساری یارپاقلاری تؤكور. هر دفعه هله طبیعی تمهلینی قوْرویوب ساخلامیش میللتی خاوْس بۆروینده، بۇ اوْنون فردلرینده یارادیجیلیق گۆجونون، جمعیتینده ایسه حاضیرلیغین علامتینه چئوریلیر. دۇمانلیلیق حیات كیتابیندا ایلك، لاكین سوْن اوْلمایان سؤزدور، آخی دۇمانلیلیق خاوْس حالیندا بیر حیاتدیر.
بئلهلیكله، سییاسی اینكیشاف عرب اؤلكلرینین خاوْسونو نیزاما، داخیلی چكیشمهلری باریشیغا چئویرر. اما اوْ، یوْرغونلوغو جوْشغویا، ازگینلیگی هۆنره چئویره بیلمز. دۇلوسچو گیلدن شراب و یا سیركه اۆچون كۆپ دۆزلده بیلر، آنجاق قۇم و قمبردن هئچ نه دۆزلده بیلمز.
دؤردونجو. هر یئردمی آلی و اوْرتا مكتبلرده تدریس عرب دیلینده آپاریلیر؟ بۆتون فنلر بۇ دیلدمی كئچیلیر؟
عرب دیلی هر یئرده تدریس دیلی دئییل، اوْنون داخیل ائدیلدیگی مكتبلر ایسه صیرف میللی كاراكتئر داشیییر. مكتبلر خئیریچی جمعیتلرین، كوْنفئسسیوْنال كوْمیتهلرین و دینی میسسییالارین الیندن دؤولتین الینه كئچمهینه قدر اوْ، هئچ واخت بۆتون علملرین دیلینه چئوریلمهیهجك.
سۇرییادا، مثلا، بۆتون تحصیل صدقه كیمی قربدن آلینیب، بیز هله ده آج و آجگؤز كیمی بۇ دیلنچی پایینین چؤرگینی یئییریك. بۇ چؤرك بیزی یاشادیر، اما حیات وئرمكله یاناشی، هم ده اؤلوم گتیریر. حیات وئریر، چۆنكی بیزیم معنوی قۇوهلریمیزی اوْیادیر و آغلیمیزی طراوتلندیریر؛ اؤلدورور اوْنا گؤره كی، دۆشونجهلریمیزی آییریر، بیرلیگیمیزی ضعیفلهدیر، اتفاقیمیزی پوْزور، ایجمامیزی پارچالاییر. بئله كی، بیزیم بؤیوك اؤلكمیز كاراكتئرینه و مئیللرینه گؤره مۆختلیف اوْلان كیچیك مۆستملكه اراذیلرینه چئوریلمیشدیر. هر مۆستملكه بیر قرب میللتینه تهكیم اوْلونوب، اوْنون بایراغی آلتیندا یاشاییر و اوْنون شرف و شؤهرتینی ترننوم ائدیر. آمئریكا مكتبینده علمه یۆنگولجه یییلنن گنج آسانلیقلا آمئریكانین نۇمایندهسینه چئوریلیر. ایئزویت مكتبینده علمدن حالی اوْلان گنج فرانسانین ائلچیسی اوْلور. رۇس مكتبینین پارچاسیندان تیكیلمیش كؤینك گئیینن گنج آرتیق رۇسییانی تمسیل ائدیر. و بئلهلیكله، هر ایل هر مكتب اؤز نۇمایندهلرینی حاضیرالییر. باخیش و سیلر آراسینداكی فرقین نئجه اؤنملی روْل اوْیناماسینا ان پارلاق ثبوتو سۇرییانین سییاسی گلهجهیینه دایر مؤوقئلردن بیلمك اوْلار. اؤز بیلیكلرینی اینگیلیس دیلینده آلمیش اوْلانلار اؤز اؤلكهسینی آمئریكا و یا اینگیلترهنین پروْتئكتوْراتی كیمی گؤرمك ایستهییرلر. فرانسیز دیللیلر ایسه اوْنون فرانسا طرفیندن ایداره اوْلونماسینی طلب ائدیرلر. بۇ دیللری بیلمهین اۆچونجولر ایسه همین دؤولتلری اینكار ائدهرك اؤز تسووور و ماراقلارینا اۇیغون سیاست یۆرودورلر.
حمایهسینده اوْخودوغوموز دؤولته سییاسی سیمپاتییامیز بلكه شرق آدامینا مخصوص میننتدارلیق حیسسینین ایفادهسیدیر؟ اگر تیكینتی اۆچون بیر داش قوْیاركن بۆتؤو دیواری اۇچورورلارسا، بیر چیچك بسلهییب بۆتون مئشهنی مهو ائدیرلرسه، بیر گۆن بیزه حیات وئریب عصرلر بوْیو اؤلوم گتیریرلرسه، هانسی میننتدارلیقدان دانیشماق اوْلار؟!
قربده حقیقی خئییرخاهلار و گئنیشوركلی اینسانلار بیزه گؤندردیكلری چؤرگین ایچینه تیكان و ایینه قاتمیرلار. طبیعی كی، اوْنلار بیزه خئییر وئرمك ایستهییردیلر، زیان یوْخ.
بس اوْندا تیكان و ایینهلر هارداندیر؟ بۇ باشقا سۇالدیر و من اوْنو گلن دفعهیه ساخلاییرام.
بئله. اگر هر یئرده - آلی و اوْرتا مكتبلرده - تدریس عرب دیلینده آپاریلسا و بۆتون علملر بۇ دیلده اؤیرهنیلسه، اوْندا بیزیم سییاسی سیمپاتییامیز دا واحید اوْلار و میللی ماراقلاریمیز فوْرمالاشار، چۆنكی محض مكتبده سیمپاتییالار بیرلشیر و ماراقلار تعیینلشیر. اما بیز بؤیوین نسلی میللتین حسابینا اؤیرهده بیلمهینه قدر بۇ اوْلمایاجاق. بیز ایكی بیر-بیرینه - بیری بدنه، دیگری رۇحا - ضد دۇران ایكی دئییل، بیر وطنین اؤولادی اوْلمایانا قدر بۇ اوْلمایاجاق. بیزه صدقه كیمی وئریلن چؤرگی اؤز ائویمیزده بیشن چؤركله عوض ائتمهیه قدر بۇ اوْلمایاجاق. چۆنكی پای ایستهین دیلنچی پای وئرن خئییرخاها و حمایهدارا دیقته ائده بیلمز. اؤزونو پای آلانان وضعیتینه قوْیان وئرنه زید گئده بیلمز. وئرهنین ایرادهسی همیشه آزاددیر، حالبوكی پای آلانین آزاد ایرادهسی هئچ واخت آزاد اوْلمور.
بئشینجی. عرب كلاسسیك دیلی مۆختلیف دیالئكتلره اۆستون گلیب اوْنلاری بیرلشدیره بیلرمی؟
خالق دئییملری دیَیشیر و جیلالانیر، اوْنلارین كوْبودلوغو سۆرتولوب یۇمشالیر، اما اوْنلار مغلوب دئییل و هئچ واخت دا اوْلمایاجاق، هئچ اوْلمامالیدیرلار دا، چۆنكی اوْنلاردیر ادبی دیلین و گؤزل نیطقین منبعیی.
دیللر باشقا شئیلر كیمی داها گۆجلونون ساغ قالماسی قانونونا تابعدیرلر. دیالئكتلرده ایسه بۇ گۆج داها چوْخدور و اوْنا گؤره ساغ قالیرلار كی، اوْنلار میللتین ایدئیاسینا و عۆمومی ماهیتین جهدلرینه داها یاخیندیرلار. من ساغ قالیر دئدیم، یعنی دیلین بدنی ایله بیرلشیب اوْنون آیریلماز حیصهسینه چئوریلهجك. بۇندان باشقا، آوروْپا و آمئریكادا بیر سێرا ایستئدادلی شاعرلر وار كی، اؤزلرینین جوْشقون شعرلرینده، پوْئمالاریندا، نغمهلرینده خالق و ادبی دیلی اۇغورلو اۇیغونلاشدیرا بیلیرلر. منجه، عرب خالق پوْئزییاسینین ائله یئنیلیكچی مئتوْنیمییالاری. كسكین مئتافوْرالاری، ظریف و یارادیجی ایفادهلری واردیر كی، اگر اوْنلاری قزئت و ژۇرناللاریمیزین صحیفهلرینی دوْلدوران كلاسسیك دیلدهكی پوْئمالارلا یاناشی قوْیساق، اوْدون تایاسینین یانیندا عطیرلی گۆل دستهسینه و یا مۇمییا كوْللئكسییاسینین یانیندا اوْخویوب-اوْینایان قێزلار قاتارینا بنزهییر.
مۆعاصیر ایتالیان دیلی اوْرتا عصرلرده خالق لهجهسی ایدی و یۇخاری طبقه اوْنو بایاغی آدلاندیریردی. اما دانتئ، پئتراركا و آسسیزیلی فرانسیسك بۇ دیلده اؤزلرینین اؤلمز پوْئما و نغمهلرینی قوْشماغا باشلایاندا، اوْ، ایتالیان ادبی دیلینه چئوریلدی، لاتین ایسه رئاكسیوْنئرلرین چیگینلرینده گئدن تابوتدا چئوریلن سكئلئت اوْلاراق قالدی. مصرین، سۇرییانین، ایراقین خالق لهجهسینین ال-مررینین و ال-مۆتنببینین دیلیندن فرقی، بایاغی لاتینلا اوْویدیی و وئرگیلینین دیلیندهكی فرقدن چوْخ دئییل. كاش كی، یاخین شرقده ده بیر بؤیوك شخص حۆضور ائدیدی و بۇ لهجهلردن بیرینده ائله مؤهتشم بیر كیتاب یارادایدی كی، اوْنون دیلی ادبی دیله چئوریلیدی! لاكین، منه ائله گلیر كی، عرب اؤلكلری اۆچون بۇنون احتیمالی آزدیر، چۆنكی شرق آداملاری بۇ گۆنه و گلهجهیه نیسبتن كئچمیشه داها چوْخ مئیللیدیرلر. اوْنلار كؤنوللو و یا كؤنولسوز مۆحافیظهكاردیرلار. اوْنلارین آراسیندان بیر بؤیوك آدام چێخاندا، اوْ دا اؤز ایستئدادینی قدیمدهكیلرین كئچدیگی یوْللارلا اۆزه چێخارتمالیدیر. قدیمدهكیلرین یوْلو ایسه دۆشونجهنین بئشیگیندن قبرهجن ان قێسا یوْلدور.
آلتینجی. عرب دیلینی دیریلتمهیین ان یاخشی اۆصولو هانسیدیر؟
ان یاخشی اۆصول، داها دوْغروسو، عرب دیلینی دیریلتمهیین یئگانه اۆصولو شاعرین اۆرگینده، دیلیندهدیر. شاعر خالقین یارادیجی گۆجونون ایفادچیسی، رۇح عالمینده باش وئرنلری عقل دۆنیاسینا اؤتورن، فیكیر دۆنیاسیندا باش وئرنلری بیلیك خزینهسینه توْپلایان بیر بلدچیدیر.
شاعر دیلین هم آتاسی، هم آناسیدیر. دیل اوْنا تابعدیر: اوْنون آردینجا گئدیر و اوْنونلا برابر دایانیر. شاعر اؤلنده دیل اوْنون مزارینین باشیندا آغلایا-آغلایا قۇرویوب قالیر و یئنه اوْنون الیندن تۇتوب آپاراجاق باشقا بیر شاعری گؤزلهییر.
اگر حقیقی شاعر دیلین یارادانی و خالیقیدیرسه، تقلیدچی اوْنون كفهنینی توْخویانی و قبرینی قازاندیر.
من شاعر دئینده هر یارادانی نظرده تۇتورام - بؤیویونو ده، كیچیگینی ده، هر ایلك كشف ائدهنی - گۆجلونو ده، گۆجسوزو ده، هر ایختیراچینی - گؤركملیسینی ده، تانینمامیشینی دا، عائله حیاتی سئون هر كسی ایستر حاكم اوْلسون، ایستر دیلنچی، زامانا جوْشقونلوغون تیترگیشی ایله باخانی - ایستر فیلوْسوْف اوْلسون، ایستر اۆزوملویون گؤزتچیسی.
تقلیلدچی ایسه هئچ نه كشف ائتمهین، یاراتمایاندیر. اوْ یالنیز اؤز معنوی دۆنیاسینی مۆعاصیرلریندن گؤتورور، ایدئیالارینین پالتارلارینی اؤزوندن اولكیلرین پالتارلاریندان قوْپارتدیغی جێریقلاردان تیكیر.
شاعر دئینده، من ائله توْرپاق شۇملایانی نظرده تۇتورام كی، اوْ، اؤز توْرپاغینی آتاسیندان قالما كوْتاندان بیر آز دا اوْلسا فرقلنن بیر كوْتانلا شۇملاییر. اوْنون آردینجا گلنلر ایسه بۇ تزه كوْتانا تزه آد وئریرلر. باغبانی نظرده تۇتورام كی، اوْ، ساری و قێرمیزی گۆللر آراسیندا نارینجی گۆل ده بئجریر. اوْنون آردینجا گلنلر ایسه بۇ یئنی گۆلو یئنی آدلا چاغیریرلار. قوْنشوسونون توْخودوغوندان فرقلنن شكیللی بیر پارچا توْخویان توْخوجونو نظرده تۇتورام. سوْنرا اوْنون پارچاسینا یئنی آد وئرنلر تاپیلیر.
ایكی یئلكهنین اۆزرینده اۆچونجو یئلكن قالدیران دنیزچینی. بیر قاپیلی و بیر پنجرهلی ائولر آراسیندا ایكی قاپیلی و ایكی پنجرهلی ائو تیكن بننانی. رنگلری بیر-بیرینه قاتاراق ایندییه قدر اوْلمایان بیر رنگ آلان رنگسازی. سوْنرا دا دنیزچیلر، بننالار، رنگسازلار گلیر و اؤز محصوللارینا یئنی آدلار وئریرلر و بۇنونلا دا دیلین گمیسینه یئنی یئلكن، دیلین ائوینه یئنی پنجره، دیلین لیباسینا یئنی رنگ قاتمیش اوْلورلار.
تقلیدچی ایسه مین بیر كاروانین كئچدیگی یوْللا گئدیر، دوْلاشماق، آزماق قوْرخوسوندان اوْندان كنارا چێخمیر. اوْ، اؤز حیاتیندا، بیر تیكه چؤرگینین قایغیسیندا، یئمهیینده، ایچمهیینده، گئییمینده مین بیر نسلین تاپدالادیغی یوْللا گئدیر. اوْنون حیاتی عكس-صدا كیمیدیر، میشتی رنگسیزدیر و حاقیندا هئچ نه بیلمهدیگی و بیلمك ده ایستهمهدیگی اۇزاق بیر حقیقتین سوْلغون كؤلگهسینه بنزهییر.
شاعر اؤز رۇحونون مبهدینه داخیل اوْلان، گؤز یاشلاری ایچریسینده و حئیرانلیقلا دیز چؤكوب مدح دئین، دینلهین و خبر وئرن مؤمیندیر. اوْ چێخاندا دوْداقلاریندا یئنی آدلار،فئللر، نیدالار، اؤز نسلینین صۇرتلری اۆچون هر گۆن یئنیلشن اؤز اۆمیدلرینین فوْرمالاری اۆچون هر گئجه دیَیشن ایفادهلر. بۇ عمللرله اوْ، دیلینین لیراسینا بیر گۆموش سیم علاوه ائدیر و اوْنون مئهرابینا عطیرلی بۇداق قوْیور.
تقلیدچی ایسه ایختییارسیز و دۆشونمهدن كؤهنه دۇعالاری تكرارلاییر و دیلی نئجه تاپمیشدی كی، اؤز ناتیقلیك باجاریغینی ایسه ایفادهسیز و سیماسیز قوْیور.
شاعر قادینی سئونده رۇحو تنهالیغا چكیلیر، بشر یوْللاریندان چێخیر كی، اؤز آرزولارینی گۆنون سئوینجی و گئجهنین قوْرخوسونا، طۇفانین نریلتیسی و وادینین سۆكوتونا گئییندیرسین، سوْنرا دا اؤز ائموْسییالاریندان دیلین باشینا بیر چلنگ هؤرسون، فرحلریندن اوْنون گردهنینه قێزیل بوْیونباغی توْخوسون.
تقلیدچی ایسه سئوگیده ده، سئوگینین مؤوزوسونو ترننوم ائدنده ده عینیدیر. اگر سئوگیلیسینین اۆزونو و بوْغازینی خاتیرلادیرسا، "مینالانمیش آی و جئیران" دئیهجك، تئللریندن، بوْی-بۇخونوندان و باخیشلاریندان دانیشاندا "گئجه، سؤیود بۇداغی و اوْخلار" دئیهجك، قملننده، "یۇخوسوز گؤزلر، اۇزاق دان یئری، یاخین هیجران" سؤیلهیهجك. ناتیقلیگین زیروهسینه چاتماق ایستهینده ایسه "منیم سئوگیلیم نرگیز گؤزلریندن میرواری گؤز یاشلاری تؤكور كی، گۆل یاناقلارینی سۇوارسین و سالخیم اللرینین سرینلیگی ایله دیشلرینه توْخونسون". بیزیم دوْستوموز تۇتوقوشو دا بۇ كؤهنلمیش نغمهنین زنگولهسینی تكرارلاییر و بیلمیر كی، اؤز كۆتلویو ایله دیلین بالینی زهرلهییر، اؤز آغلینین كملیگی و بایاغیلیغی ایله اوْنون شرف و نجابتینی آلچالدیر.
من آرتیق ایختیراچی-یارادانین گتیردیگی خئییر و بهرسیزین وئردیگی ضرردن دانیشدیم، اما حیاتینی لۆغتلر، بؤیوك معلومات كیتابلاری ترتیب ائتمهیه، دیلین آكادئمییاسینین تشكیلینه حصر ائدنلری خاتیرلاتمادیم. من اوْنلار حاقیندا بیر كلمه بئله دئمهدیم، حالبوكی اوْنلار، منجه، دیلین قابارما و چكیلمهسی آراسینداكی ساحله بنزهییرلر. اوْنلار فۇنكسییاسی خلبیردن الهییب سئچمك چرچیوهسیندن كنارا چێخمیر. گؤزل فۇنكسییادیر، اما، اگر میللتده یارادیجیلیق گۆجو قانقال اكیب قۇرو اوْت بئجریرسه، اؤز تارلاسیندان آلاق و خزان یێغیرسا، اوْلا بیلسین، داها یاخشی اوْلاردی كی، بۇنونلا فئرمادا فحلهلر مشغول اوْلسون.
من یئنه دئییرم، دیلین حیاتی، اوْنون وحدتی، عۆمومخالق ایستیفادهسی و بۇنونلا باغلی هر شئی شاعرین فانتازییاسینین محصولو اوْلوب و اوْلاجاق. بس بیزده شاعر وارمی؟ وار. بیزیم شاعریمیز وار. شرقین هر ساكینی تارلادا، باغدا، توْخوجو دزگاهینین آرخاسیندا، مبدده، كافئدرادا، كیتابخانادا شاعر اوْلا بیلر. شرقین هر ساكینی تقلیدچیلیگین و عنعنهلرین اسارتیندن قۇرتاریب حیاتین حركتینده گۆنشه دوْغرو گئده بیلر. شرقین هر ساكینی رۇحوندا گیزلی اوْلان یارادیجیلیق گۆجونه تابع اوْلوب - همین اوْ ثابت گۆجه كی، داشلاردان اللها اوْغوللار اۇجالدیر.
ایستئدادلا نیشانلنن شاعر و ناصرلره دئییرم: اؤز خئیرینیز آدینا قاباقدا گئدنلرین ایزی ایله گئتمهیین. سیزه و عرب دیلینه كناردان آلینان ماهیتدن تیكیلن اۇجا بیر ایمارتدنسه اؤز طبیعی ماهیتینیزدن كاسیب بیر داخما تیكمك داها یاخشی اوْلار. رۇحونوزون قۇوهسی ایله ائلئگییالاردان، مدحیه و تعریفچیلیكدن چكینین. سیزه و عرب دیلینه اؤز قلبینیزی بۆت و مۆقووالارین قاباغیندا خوْش عطیر ساچماق اۆچون یاندیرماغا وئرمكدنسه، ائتیناسیزلیقلا اۇنودولاراق اؤلمك داها یاخشیدیر. اؤز میللی قۆرورونوزدا شرق حیاتینی حئیرانئدیجی كدر و سئوینجلری ایله تصویر ائدین. سیزه و عرب دیلینه قربین ان مشهور و گؤزل كیتابلارینی تقلید ائتمكدنسه، اؤز مۆحیطیندن ان ساده حكایهنی گؤتوروب اوْنو اؤز فانتازییالاری ایله بزهمك داها یاخشی اوْلار.